Inwestor dowiaduje się od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (w skrócie WKZ), że realizowana inwestycja ma być poprzedzona badaniami archeologicznymi. Istnieje kilka rodzajów badań archeologicznych. Należą do nich m.in. nadzór, badania wykopaliskowe, sondażowe, powierzchniowe czy też podwodne. Najczęściej można się spotkać ze stwierdzeniem „inwestycja ma być realizowana pod stałym nadzorem archeologicznym”. Nie jest to nic strasznego i nie należy się tego specjalnie obawiać. Po otrzymanym piśmie od WKZ, Inwestor przekazuje archeologowi dokumentację projektową (w szczególności mapę) i niezbędne informacje dotyczące inwestycji. Następuje wycena i archeolog zabiera się od razu do pracy. Inwestora w tym momencie nie interesuje kwestia „problemu archeologicznego” i cała procedura spoczywa na głowie archeologa. Pierwszym etapem prac jest złożenie do WKZ wniosku o pozwolenie na badania archeologiczne. Skompletowanie niezbędnych dokumentów to czas przeważnie 1-2 dni roboczych. Po złożeniu wniosku następuje czas oczekiwania. J Jest to podyktowane tym, że WKZ ma 30 dni od momentu złożenia wniosku na wydanie zgody na badania. W praktyce bywa to czasami krócej (to zależy ile w danym czasie wpłynęło wniosków). Po wydaniu decyzji (jeżeli jest to nadzór),minimum 3 dni przed realizowaną inwestycją, archeolog zawiadamia WKZ o terminie rozpoczęcia badań. Przed wykonaniem jakichkolwiek prac ziemnych sporządza się dokumentację fotograficzną terenu inwestycji. W trakcie wykonywania wykopów archeolog obserwuje i dokumentuje ewentualne pozostałości tzw. nawarstwień kulturowych i zabytków ruchomych (najczęściej fragmentów naczyń ceramicznych). W żadnym wypadku nie przedłuża to pracy Inwestora i wszystko odbywa się równolegle z budową. Po tym etapie archeolog sporządza sprawozdanie/opracowanie wyników badań. Jedna kopia trafia do Inwestora, druga do WKZ. Zabytki ruchome (jeżeli takie wystąpią) zostają zinwentaryzowane, zakonserwowane i trafiają do muzeum.